TOM SINTOBIN – Elk najaar weer komen enorme scholen scharren onder de kust, op zoek naar een lekker maal aan wormen en garnalen die op de zandbanken en stranden te vinden zijn. Deze sober ogende platvisjes worden enthousiast opgewacht door een legertje zeevissers dat ervan houdt om zelf een maaltje lekkere zeevis bij elkaar te vangen. In deze bijdrage vertelt Tom Sintobin hoe je deze kleine rakkers het beste aan de schubben kunt komen.
foto’s: Luc Mom & Tom Sintobin
Inmiddels alweer 40 jaar geleden noteerde Nico de Boer in het boek ‘600 Vistips’: ‘Van alle platvissoorten bijt de schar het felst, maar helaas is de woestheid waarmee aan de hengeltop wordt gerukt meestal niet in overeenstemming met de grootte van de veroorzaker van die opschudding…’ Om die reden noemde hij deze vissoort een ‘kwajongen’: klein maar driftig.
Dat klein klopt wel. Schar blijft beduidend kleiner dan de andere platvissoorten in onze lage landen. Een bot kan wel 50 cm halen, tongen worden tot 60 cm groot en schollen of tarbotten zelfs tot dicht tegen de meter. Maar een schar van pakweg 40 centimeter is echt al een monster: het Belgische record haalt die kaap nog niet eens.
Zelfs als je een schar sluw in de lens duwt van je fototoestel, blijft hij er klein uitzien… En toch ben ik zelf altijd heel blij als ik een schar vang. Of beter: een doublet of zelfs een triplet aan scharren, want deze vinnige platvisjes liggen nooit alleen. Deze visserij wordt onder zeevissers wel eens ‘scharren tikken’ of zelfs ‘scharren meppen’ genoemd, maar om de een of andere reden heeft die wat neerbuigende formulering me altijd tegen de borst gestoten…
PAAIGRONDEN
Scharren paaien op dieptes van 30 tot 50 meter. In principe kunnen ze dat in de gehele Noordzee doen, als er maar zand- of grind aanwezig is. In de praktijk is vooral het zuidoosten van de Noordzee belangrijk als paaigrond. De eitjes stijgen naar de bovenste waterlagen en worden vervolgens door de stroming richting kust gevoerd. Wanneer ze uitkomen hangt af van de watertemperatuur – bij 14 graden duurt dat 4.5 dagen, bij 2 graden wel 23 dagen.
De larven zien er aanvankelijk uit als gewone visjes, maar maken dan een metamorfose door tot platvis, waarbij beide ogen aan 1 kant komen te zitten, de zwemblaas bijna verdwijnt alsmede het pigment aan de onderkant van de vis. Getransformeerde larven verblijven vervolgens in zogenaamde kraamkamers, plekken met veel voedsel, weinig roofvissen en een geschikte temperatuur.
Eén van die kraamkamers is volgens wetenschappers de Belgische kust, en dan met name de monding van het Zwin. Een vrouwelijke schar heeft drie jaar nodig om paairijp te worden en is dan 12.5-14cm groot; een mannetje is al volwassen na een tot twee jaar bij een lengte van rond de 10cm.
SCHARSTEKKEN
Scharren zitten dus in theorie in de gehele Noordzee, maar zoals bij elke visserij geldt: find the food and you will find the fish. Zij eten alles wat in de buurt van de bodem rondscharrelt en in hun bek past, met een voorkeur voor garnalen, vlokreeftjes, wormen en zagers, en kleine visjes, zoals zandspieringen. Deze prooien houden van zanderige en modderachtige bodems en laat dat nu precies de meest voorkomende bodem zijn onder onze lagelandse kusten. Daarnaast is het van belang dat schar toch wel van wat dieper water houdt, anders dan bot en tong, die zich soms zelfs in water van minder dan een meter diep wagen.
We zijn dus op zoek naar een voedselrijke zandbodem waar wat water boven staat. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de bekendste Belgische hotspots voor kantvissers dat type biotoop biedt: de pieren van Nieuwpoort en Blankenberge (maar helaas wordt het betonnen staketsel daar afgebroken), de oostelijke havenmuur van Oostende, de golfbrekers van Raversijde en Bredene.
|> Meer lezen over scharvissen vanaf de kant? “Vanaf de kant op schar” en nog veel meer interessante artikelen kun je lezen in Beet 9 NU te koop voor € 6,95 in de betere hengelsportspeciaalzaak en de boekhandel.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste hengelsportnieuws?
Met een abonnement van Beet ontvang je 9X per jaar je favoriete hengelsportmagazine NU met 50% KORTING! Zo blijf je thuis en onderweg op de hoogte van de laatste nieuwtjes, lees je blogs van bekende hengelsporters en artikelen van onze redactie voor slechts € 3,33 per nummer.
