AWP acht vooruitzichten voor herstel visstand ongunstig. “De vispopulaties in veel Nederlandse sprengen en beken herstellen zich nauwelijks van de extreme droogte van afgelopen zomer.” Dat zegt Hans Middendorp, visbioloog en vicevoorzitter van de Algemene Waterschapspartij (AWP). Hij doet zijn uitspraken onder meer op basis van waarnemingen van partijafdelingen in Brabant, Oost-Nederland en op de Veluwe.

Vooral vispopulaties op de hoge zandgronden van het land zijn zwaar getroffen door de droge zomer. “De ecosystemen waar de vissen in leven hebben flink schade opgelopen, merken we”, zegt AWP-voorzitter Ron van Megen. De partijvoorzitter heeft op basis van waarnemingen van partijafdelingen in de Achterhoek, Twente, Noord-Brabant en op de Veluwe, een voorzichtige inventarisatie gemaakt van de schade en het herstel van de ecosystemen.

Inventarisatie

De inventarisatie laat op het eerste gezicht een geruststellend beeld zien. Overal in de beken en sloten staat weer water. De situatie is zelfs zo dat de onttrekkingsverboden voor de landbouw zijn opgeheven. Maar reden om opgelucht adem te halen is er volgens Van Megen zeker niet. De waterafvoeren in de beken zijn volgens de AWP-inventarisatie nog steeds zorgwekkend laag. “Zo’n lage doorstroming is altijd slecht nieuws voor de vissen”, aldus Van Megen. “We hebben te maken met een groot neerslagtekort. Er wordt weliswaar weer regen verwacht, maar dat verhindert niet dat de neerslagtekort alweer aan het oplopen is. Wil de waterkwaliteit voor de vissen verbeteren, dan hebben we snel regen nodig, véél regen.” De aanhoudende droogte is ook onder de dijkgraven niet onopgemerkt gebleven. Deze week hebben de deltacommissaris en dijkgraven uit het hele land de noodklok geluid. Er wordt in sommige waterschappen zelfs overwogen om per april opnieuw beregeningsverboden in te stellen.

Reddingsoperaties

Afgelopen zomer zijn op de hoge zandgronden in het land veel beken en stromen drooggevallen. Hele populaties beekvissen zijn uitgestorven. Vissoorten als de beekprik, elrits, beekdonderpad en rivierdonderpad waren al zeldzaam. Op sommige locaties zijn ze nu helemaal verdwenen. Waterschappen hebben afgelopen zomer geprobeerd om een deel van deze vissen uit droogvallende beken te redden.
Middendorp is echter sceptisch over die reddingsoperaties. “Er is weinig zicht op of die acties veel hebben opgeleverd. Ik acht de kans klein dat een vis zo’n reddingsoperatie überhaupt overleeft. En zelfs als dat het geval is, worden ze dan niet opgegeten door de reeds aanwezige predatoren in de ontvangende waterlichamen?”

Duurzaam herstel

Voor het herstel van de zeldzame populaties is volgens Middendorp in de eerste plaats duurzaam herstel van de habitat nodig. “Dat gaat langzaam. Zoiets kan tien tot dertig jaar duren en daarbij is het natuurlijk belangrijk dat de beken en sprengen niet meer kunnen droogvallen.” Het uitzetten van vis kan het herstel van de ecosystemen versnellen. “Maar dat klinkt gemakkelijker dan het is”, zegt Middendorp “Omdat het om beschermde vissoorten gaat, kun je die niet zo maar even ergens anders wegvangen. Ze zijn lastig te vinden en erg kwetsbaar bovendien.”

Uitsterven

Toch hoeven de waterschappen niet helemaal machteloos toe te zien hoe zeldzame vispopulaties uitsterven. “In Brabant is de afgelopen jaren veel ervaring opgedaan met het opnieuw uitzetten van beekprik in de bovenloop van verschillende beken. Die ervaring komt nu wellicht van pas.”

Middendorp roept waterschappen en hengelsportverenigingen in het land op om samen te werken in de monitoring van de visstand. “Er is zeker nog nader onderzoek nodig om een goed beeld te krijgen van de ernst van de situatie. Sportvissers kunnen daarbij de ogen en oren zijn van de waterschappen. Ze hebben vaak veel kennis van zaken waar het gaat om vissoorten en de omvang van de populaties. Ik wil er voor pleiten dat de waterschappen en de hengelsportverenigingen met elkaar mogelijkheden zoeken om die kennis in te zetten voor gestructureerde dataverzameling.”

Hengelsport

De visbioloog doet zijn oproep aan de vooravond van de Visma 2019. “We zijn daar als AWP vanuit drie verschillende waterschappen vertegenwoordigd. We zullen op de beurs aandacht vragen voor de zorgwekkende visstand in Nederland en een lans breken voor samenwerking tussen sportvissers en de waterschappen.” De Algemene Waterschapspartij doet op 20 maart 2019 mee aan de verkiezingen in 19 van de 21 Nederlandse waterschappen. Meer informatie is te vinden op AWP.nu.