Sinds 2020 is het aantal uitheemse grondels in Nederland flink toegenomen, met nog nèt geen nieuwe grondelsoort per jaar. In 2020 ontdekte RAVON al de Kaukasische dwerggrondel. In 2022 werd de shimofurigrondel voor het eerst in Nederland waargenomen en in augustus van 2023 vond RAVON opnieuw een nieuwe grondelsoort: de naakthalsgrondel. De komst van deze soort werd al sinds 2009 verwacht.
Door Stichting RAVON
Op 1 augustus 2023 ontdekten onderzoekers van RAVON (Reptielen Amfibieën Vissen Onderzoek Nederland) de naakthalsgrondel tijdens een bevissing voor het project ‘Een Zegen in de Delta’. Ook de Kaukasische dwerggrondel werd in het kader van dit project ontdekt.
In totaal zijn er zes naakthalsgrondels (Babka gymnotrachelus) aangetroffen in het Gat van den Ham. Dit ligt in het beheergebied van waterschap Brabantse Delta, ten zuidwesten van de Biesbosch. Met de vangst van deze nieuwe soort zijn er momenteel zes grondels van Ponto-Kaspische oorsprong in Nederland aanwezig. De naakthalsgrondel is bekend als exotische vissoort in de regio Regensburg (Duitsland), mogelijk is deze soort in het riviersysteem tussen de Biesbosch en Regensburg ook al aanwezig.
Hoe komt de naakthalsgrondel in Nederland terecht?
De naakthalsgrondel komt net als veel andere uitheemse grondels uit het Ponto-Kaspische gebied. Dit gebied rond de Zwarte en Kaspische Zee kent veel grondelsoorten. Sinds de aanleg van het Main-Donaukanaal in 1992 kunnen vissen vanuit de Donau vrij naar de Rijn zwemmen. Tevens kunnen vissen verplaatst worden via ballastwater, zoals met de zwartbekgrondel gebeurde.
In 2017 maakte RAVON een filmpje over de verspreiding en invloed van Ponto-Kaspische grondels in Nederland.
Zijn ze invasief?
Grondels zijn kleine, op de bodem levende vissoorten, die zich gemakkelijk aan nieuwe leefgebieden aanpassen en zich snel voortplanten, wat snelle kolonisatie bevordert. Soorten zoals de naakthalsgrondel kunnen zorgen voor aanzienlijke ecologische gevolgen: ze kunnen de inheemse flora en fauna verstoren, voedselketens beïnvloeden en concurreren met inheemse vissoorten. Dit is eerder beschreven voor de in 2004 gevestigde zwartbekgrondel (pdf: 2,3 MB).
De naakthalsgrondel wordt in meerdere rivieren in Europa als invasief beschouwd. Hoe de verspreiding van de soort zich in Nederland gaat ontwikkelen en wat de effecten op onze wateren zijn, zal uit monitoring moeten blijken.
Lees verder op: https://www.naturetoday.com/intl/nl/nature-reports/message/?msg=31211.
