Deze bijdrage verscheen eerder in uitgave no. 91 van Witvis Totaal magazine
RAMON PASMAN – De visserij met muggenlarven oftewel vers de vase is voor veel vissers relatief onbekend. Hierdoor worden er nogal eens fouten gemaakt wanneer er dan toch met vers wordt gevist. Desondanks zijn muggenlarven een natuurlijke aassoort die zowel door grote als kleine vis gretig wordt verorberd. Muggenlarven hebben echter één gigantisch voordeel ten opzichte van conventionele aassoorten als casters, maden en wormen: ze verleiden vissen zelfs in de moeilijkste omstandigheden tot een aanbeet.
Wat is Verse de Vase?
De rode muggenlarven waarmee wij vissen en voeren behoren tot de familie van de Chironomidae, ofwel de dans- of vedermuggen. Hoewel de naam mug anders doet vermoeden, steken deze ‘muggen’ niet. Wereldwijd komen er duizenden verschillende soorten dansmuggen voor. De larven kunnen op zeer uiteenlopende plaatsen in zowel zoet als zout water worden aangetroffen.
De soorten waarmee wij vissen, zijn meestal afkomstig uit sterk verontreinigde wateren met lage zuurstofgehaltes. De larven kunnen hier in zeer grote dichtheden voorkomen. Minder algemene soorten kunnen onder andere worden aangetroffen in voedselarme meren en plassen en zelfs in boomholtes die vol water staan. In veel zoetwaterecosystemen vormen de larven van dansmuggen een belangrijk deel van het bodemleven. Het spreekt voor zich dat de muggenlarven dan ook een belangrijke voedselbron zijn voor vissen.
SOORTEN VERS DE VASE
Kleine vers ofwel voervers (de naam zegt het al) wordt gebruikt om mee te voeren. De larven zijn slechts enkele millimeters groot en de individuele diertjes zijn nauwelijks vast te pakken. Het grootste deel van de voervers waarmee wij vissen, is afkomstig uit Oost-Europa. Relatief veel vers komt uit het Zwarte Zeegebied (Oekraïne). In de volksmond wordt deze vers ook wel ‘Rus’ genoemd. Deze muggenlarven zijn afkomstig uit brak water en hebben een karakteristieke zilte geur en felrode kleur.
Indien je weinig ervaring hebt met het herkennen van de verschillende soorten voervers, dan geeft de taal van de krant waarin de muggenlarven zijn verpakt vaak een goede indicatie. ‘Rus’ is namelijk vaak verpakt in kranten geschreven in het Cyrillische alfabet.
Een ander deel van de kleine vers is afkomstig uit Polen. Deze vers is over het algemeen donkerder rood van kleur dan ‘Rus’. Poolse vers is vaak te herkennen aan de enkele bloedzuigers die nog tussen de vers aanwezig zijn. Als ‘Pool’ in goede conditie verkeert, dan is deze actiever dan Rus, met andere woorden: de larven bewegen actiever. Dit actieve gedrag zorgt ervoor dat vers de vase afkomstig uit Polen beter geschikt is voor de visserij op kleine vis dan Rus, die op zijn beurt weer vaker gebruikt wordt voor de visserij op grote vis.
“De ervaring leert dat muggenlarven slecht tegen hoge temperaturen en temperatuurschommelingen kunnen
Een klein gedeelte van de beschikbare kleine muggenlarven tenslotte, is afkomstig uit België. Vooral in Wallonië stromen er nog enkele sterk vervuilde waterlopen, waarin er in bepaalde periodes nog kleine vers wordt geschept. Hoewel ik nog nooit de moeite genomen heb om Poolse en Belgische vers onder de microscoop te leggen om te kijken of het dezelfde soort betreft, vind ik dat het gedrag van de muggenlarven uit beide landen overeenkomt. Wel is Belgische vers vaak beter van kwaliteit dan Poolse vers; de muggenlarven hoeven immers over minder grote afstand getransporteerd te worden, hetgeen de kwaliteit ten goede komt.
HOUD ZE IN CONDITIE
Wil je aan de waterkant kunnen beschikken over goed levendige en dus actieve vers, dan is het essentieel dat je ze de dagen voordien optimaal verzorgt!
MET KLEINE VERS NAAR DE WATERKANT
Als ik vers nodig heb, dan bestel ik deze aan het begin van de week bij de hengelsportzaak, waar de muggenlarven vervolgens meestal op donderdag of vrijdag worden afgeleverd door de aashandelaar. Als ik de muggenlarven ga ophalen, neem ik altijd een koelbox mee. De ervaring leert namelijk dat muggenlarven slecht tegen hoge temperaturen en temperatuurschommelingen kunnen.
Door de vers gekoeld te transporteren, zorg je er zeker in de zomermaanden voor dat deze langer in goede conditie blijft. In de hengelsportzaak bekijk ik altijd met welke soort muggenlarven ik te maken heb en in welke conditie de muggenlarven verkeren. Als de muggenlarven in goede conditie zijn en kort na het openen van de krant beginnen te bewegen, dan transporteer ik ze in de koelbox naar huis, waar ik ze plat op gaas in de koelkast leg. Als ik constateer dat de kranten waarin de muggenlarven verpakt zitten niet vochtig maar nat zijn, dan pak ik de muggenlarven thuis om in droge kranten. In natte kranten gaat de vers namelijk aan elkaar plakken, waardoor de larven uiteindelijk stikken
KOEL BEWAREN
Je moet wel ruimte hebben in de koelkast, of speciaal voor dit doel een tweedehandsje op de kop zien te tikken.
“De eerste week voorzie ik de haakvers iedere dag van vers water en laat ik de larfjes dagelijks doorkruipen
REANIMEREN
In het voorjaar zijn er vaak gedurende enkele weken nauwelijks muggenlarven verkrijgbaar. Dit heeft te maken met het feit dat de vers in deze periode massaal uitvliegt en er dus geen larven meer in de waterbodem aanwezig zijn. De in deze periode verkrijgbare vers is vaak van mindere kwaliteit. Ook tijdens warme periodes gekochte vers is regelmatig van mindere kwaliteit. Als je na het openen van de krant constateert dat vers van mindere kwaliteit is, dan heb je drie opties:
1 Niks doen en accepteren dat je met half dode vers aan de waterkant verschijnt;
2 De vers bij thuiskomst losmaken met droge leem of grond;
3 De vers bij thuiskomst in een ruime kuip met water plaatsen en hierop een zuurstofpomp aansluiten.
Indien ik geen (belangrijke) wedstrijd hoef te vissen, dan kies ik zelf regelmatig voor optie 1 of 2. Als ik wel een belangrijke wedstrijd moet vissen, dan ga ik altijd voor optie 3. Als je de vers in het water doet, zul je zien dat deze weer langzaam begint te bewegen. Naarmate de rode beestjes zich langer in het water bevinden, gaan ze steeds harder bewegen. Na ongeveer 30 minuten stop ik de zuurstofpomp en giet ik het water door een fijnmazig aquariumnetje waarin de vers achterblijft. Vervolgens heb je weer twee opties:
1 De vers laten uitlekken en vervolgens opnieuw inpakken in droge kranten;
2 De vers laten doorkruipen.
Zeker als ik weet dat er niet veel vis te vangen is of als ik op kleine visjes moet vissen, ga ik altijd voor optie 2. Ik doe de muggenlarven dan in een zakje met mazen waar de levende larven doorheen kunnen kruipen. De dode larven blijven achter in het zakje. Het nadeel van het laten doorkruipen van de vers is dat je, afhankelijk van de kwaliteit, veel volume aan vers kunt verliezen. Zelf speel ik hier op voorhand al op in, door in het voorjaar of tijdens warme periodes extra vers te bestellen. Mocht de geleverde vers dan toch van goede kwaliteit zijn, dan verpak ik de overtollige vers in plastic zakjes en vries ik hem in. Deze vers gebruik ik dan in de loop van het jaar wanneer ik geen wedstrijden hoef te vissen.
ZOMER- EN WINTERVERS
Net zoals bij de kleine vers bestaan er diverse soorten grote vers ofwel haakvers. Hoewel ik altijd veel aandacht schenk aan de kwaliteit van mijn aas, geldt dit al hélemaal voor de grote vers. De muggenlarve aan de haak moet de vis immers verleiden tot een aanbeet. Het spreekt dan ook voor zich dat een aan de haak bewegende muggenlarve een vis eerder tot een aanbeet verleidt dan larve die nauwelijks beweegt of dood is.
Wintervers
De grote vers die ik gebruik tijdens wedstrijden die in de eerste helft van het jaar plaatsvinden, schaf ik aan in het vroege voorjaar. Thuis bewaar ik de grote vers in bakken met water in een koelkast. De kwaliteit van deze vers is meestal uitstekend en dat wil zeggen dat de larven ook nadat ze aan de haak zijn geprikt blijven bewegen.
De vers die je in het voorjaar aanschaft, is de zogenaamde ‘wintervers’. Het betreft muggenlarven die zich al vanaf het najaar in de waterbodem bevinden en pas uitvliegen als de watertemperatuur in het voorjaar oploopt.
Zomervers
De haakvers die je na het voorjaar aanschaft, is de zogenaamde ‘zomervers’. Deze muggenlarven hebben een kortere levenscyclus dan de wintervers; het zijn de nakomelingen van de wintervers. De eigenschappen van zomervers zijn een stuk minder positief. Zo zijn deze larven veel minder lang te bewaren (ongeveer twee weken) en bewegen ze meestal minder goed aan de haak. Overigens is ook niet alle wintervers goed te bewaren en dat komt onder andere doordat er zoveel verschillende soorten dansmuggen bestaan.
Indien je in het voorjaar een behoorlijke partij haakvers wilt aanschaffen, dan raad ik aan om eerst een ‘testportie’ te bestellen. Indien hiervan tijdens de eerste twee weken veel larven dood gaan, dan kan er beter geen al te grote portie haakvers worden aangeschaft, omdat dan immers het risico bestaat dat er niks overblijft.
KEEPING THEM ALIVE
Zoals ik al heb vermeld, schaf ik de haakvers altijd ruim voor een wedstrijd aan (ook in de zomer). Indien je de haakvers pas de dag voor de wedstrijd of in extreme gevallen pas op de wedstrijddag zelf in handen krijgt, dan ben je immers overgeleverd aan de goden. Je moet het dan doen met hetgeen je op dat moment ontvangt. Het mag dan ook duidelijk zijn dat je van slechte vers in enkele uren tijd geen supervers kunt maken en zelf vermijd ik dit risico dan ook te allen tijde.
Als ik thuiskom met de vers vul ik een bak met kraanwater en plaats ik hierop een fijne zeef. Vervolgens leg ik de haakvers op de zeef. De levende muggenlarven kruipen vervolgens door de zeef, terwijl de dode larven op de zeef achter blijven. Nadat ik de zeef heb verwijderd, plaats ik de bak in de koelkast. De eerste week voorzie ik de haakvers iedere dag van vers water en laat ik de larfjes dagelijks doorkruipen. Tijdens de eerste week is er de meeste uitval onder de larven, naarmate de tijd vordert gaat er steeds minder vers dood en ga ik de muggenlarven om de twee of drie dagen verzorgen.
GROTE VERSUS KLEINE HAAKVERS
Naast de activiteit van de vers aan de haak, vind ik ook de grootte van de haakvers erg belangrijk. Meestal zijn de grote muggenlarven die je koopt ongeveer 2,5 centimeter lang. Ik heb in Finland echter ook al grote vers gezien van 5 cm! Als ik op kleine vissen vis, dan probeer ik altijd gebruik te maken van kleine haakvers. De kleine vissen zuigen de muggenlarve (en de haak) dan namelijk makkelijker hun bek in.
Door te grote haakvers mis je veel beten van kleine vis, omdat de vis enkel het uiteinde van de muggenlarve in zijn bek neemt. Bij een visserij op grote vis kan het tegenovergestelde het geval zijn. Een haak voorzien van een tros grote haakvers trekt namelijk meer aandacht dan een klein spiertje haakvers. Het is dus van belang om vooraf ook goed na te denken over de te verwachten visserij en daarmee samenhangend het formaat van de haakvers die je nodig hebt.
WATERKWALITEIT
NAAR DE WATERKANT
Omdat de visserij met muggenlarven een erg breed thema is, heb ik me in deze bijdrage beperkt tot het beschrijven van de verschillende verssoorten en het geven van uitleg omtrent het bewaren en verzorgen van muggenlarven. Dat dit verhaal hier niet eindigt, mag duidelijk zijn. In een vervolg op dit artikel zal ik dan ook graag verder ingaan op de het gebruik van vers bij het vissen zelf, waarbij onder andere ‘het brengen van vers’ en andere noodzakelijke praktijkkennis aan bod komt.
