Groot water & rivieren
In dit afsluitende artikel ga ik het hebben over het vissen op groot water en op de (grote) rivieren. Voor de meeste vissers de grootste uitdaging om een mooie roofvis te vangen. Met groot water bedoel ik wateren zoals het Volkerak, Haringvliet, Hollandsch Diep, Gooimeer, etc. Grote meren die een belangrijke schakel vormen van ons enorme watersysteem, met vaak daaraan verbonden de grote rivieren zoals de Rijn, IJssel, Waal en Maas. Vissen is hier een sport op zich en kent weer andere details dan op de kleinere wateren. En ook op deze grote wateren kun je grote successen boeken met jerkbaits. En met groot bedoel ik ook groot, want op deze wateren huizen de grootste roofvissen van Nederland!
Tekst: John Smit, foto’s: John Smit, Leon Prins, Volkmar Strikkers en Hendrik-Jan Verheij
Zelf vis ik het meest op de grote meren, ik vind dat extreem spannend en uitdagend. Ook op de rivieren vis ik regelmatig en dan met name de IJssel. Maar omdat het riviervissen toch weer zijn eigen bijzonderheden heeft, ben ik blij dat ik Volkmar Strikkers hierover kon interviewen; een van mijn vismaten en iemand die ik beschouw als een van dé rivierexperts in Nederland. Een vraag die ik vaak krijg is of je zowel vanaf de kant als met de boot goed kans maakt op roofvis. Volgens mij kan beide goed. Wel moet ik zeggen dat vissen vanaf de kant makkelijker is op een rivier dan aan de oever van een groot meer. De hotspots van een rivier liggen gewoon vaak dichter bij elkaar. Maar als je denkt aan havens, bruggen, sluisgebieden en andere inhammen, dan kun je ook aan een groot meer vanaf de kant successen boeken. Zelf vis ik het meest vanuit de boot, daar zoom ik wat op in, maar de tips over jerkbaits zijn één op één te vertalen naar het vissen vanaf de kant!
Maar voordat ik inga op het jerkbaitvissen zelf, ga ik eerst in op de voorbereiding en factoren die in grote mate de jerkbaitkeuze bepalen en je kans op succes enorm vergroten. Waterkennis combineren met jerkbaitkennis, daar gaat het om!
VOORBEREIDING
Tsja, daar sta je dan op de trailerhelling, kijkend naar een eindeloze vlakte water. Waar ga je in vredesnaam beginnen, hoe pak je de visdag aan op zo’n groot water en vooral: hoe kies je nu de juiste jerkbaits? Voorbereiding is allesbepalend en de belangrijkste variabelen wat mij betreft zijn: 1. Tijd van het jaar, 2. Watertemperatuur, 3. Bodemstructuur, 4. Waterplanten, 5. Aasvisconcentraties en type aasvis, 6. Waterdoorzicht, 7. Windrichting, 8. Tijd van de dag en 9. Vangstinfo van andere vissers (wel weten wie je het vraagt!). Met een goed besef van deze punten kom je al heel ver en dit helpt je om betere keuzes te maken over de jerkbaits waarmee je gaat vissen! Ik zal ze een voor een wat verder bespreken, beginnend met de tijd van het jaar want daarin komt al veel samen.
TIJD VAN HET JAAR
Vis beweegt veel op grote wateren en de jaargetijden spelen hier een grote rol. In het najaar begint vis samen te scholen. Prooivis groepeert, zoekt de rustige plekken op en de roofvis volgt. Zo simpel is het, je moet ze alleen zien te vinden. Daar gebruik ik mijn Raymarine-apparatuur voor. Maar ook door goed te kijken zie je veel. ’s Ochtends en ’s avonds komt aasvis namelijk vaak aan de oppervlakte, zie je roofblei jagen, etc.; dat zijn de plekken! Daarnaast hebben we nu lange nachten en dit resulteert vaak bij het ochtend- en avondgloren direct in een fanatiek bijtuurtje! Hier kun je je jerkbaits op afstemmen.
WATERTEMPERATUUR
Warm water: snelle en actieve vis. Koud water: langzamere en minder actieve vis. Dat is wat iedereen zegt, want vis is koudbloedig en zijn energie en actie beweegt met de temperatuur mee. Maar wat is warm en wat is koud? In deze tijd van het jaar, zeg maar vanaf november, kan het water al flink afgekoeld zijn naar 12 tot 15 graden. In december en januari is het water vaak al dik onder 10 graden. Vis zal dan flink minder actief zijn. Maar eten ze dan ook minder? Het antwoord daarop lijkt nee te zijn. Vis eet door, ook om zich voor te bereiden voor de paai (snoek al in januari soms) en om reserves op te bouwen voor de winter. Je kunt ze dus nog prima vangen, maar je zal wel met de aaspresentatie en type jerkbait rekening moeten houden.
Ook vlak voor de paai zijn ze nog prima te vangen.
BODEMSTRUCTUUR
Op groot water zoek ik naar plekken met een verandering in bodemstructuur. Van diep naar ondiep lopende taluds, onderwaterbergjes/plateaus, inhammen in taluds, haveningangen met een vaargeul, strekdammen of kribben; noem maar op. Alles met een afwijking ten opzichte van het grotere geheel er direct omheen kan goed zijn, zeker als je daar ook prooivis vindt. Hier gebruik ik intensief de kaarten van Navionics voor. Zowel in de boot als met de Navionics Boating-app online op mijn telefoon. De laatste gebruik ik vaak in de voorbereiding om stekken te vinden. En zeker met de nieuwe features van SonarChart™ Shading en Relief Shading is het zoeken van hotspots een stuk makkelijker geworden. Kijk maar naar het plaatje dat ik gemaakt heb; hoe donkerder des te dieper en door in te zoomen haal je in dit voorbeeld van het Hollandsch Diep snel de hotspot rond een strekdam ‘boven water’! Ter plekke op het water zet ik dan ook mijn SonarCharts Live aan en optimaliseer ik mijn dieptekaart verder.
WATERPLANTEN
Met het helderder worden van het water in Nederland is ook het aantal waterplanten enorm toegenomen. Soms heel vervelend, maar tegelijk ook een echte ‘hiding place’ voor roofvis. En als je er je voordeel mee weet te doen, een kans om grote vis te vangen! In deze tijd van het jaar is een groot deel van de planten alweer afgestorven. Maar niet alles! Als je goed kijkt waar nog resten staan, kan je de plekken vinden waar de vis nog schuilplaats zoekt en daar met je jerkbaitkeuze rekening mee houden.
PROOIVIS
Het type prooivis en de grootte daarvan vind ik een van de belangrijkere criteria voor mijn jerkbaitkeuze. Als je het menu van de roofvis kunt imiteren, dan is je kans simpelweg groter om een vis te haken. Aast de roofvis op voorn, baars, brasem, grondel, kleine roofblei of juist spiering? Als je het weet, heb je een code gebroken en kun je je jerkbait daarop kiezen! Wat daarnaast belangrijk is, is de richting waarin de school met aasvis zwemt. Dan kun je die volgen. Ik gebruik daar mijn Raymarine-apparatuur intensief voor. Sidescan om ze te vinden en te volgen en tracks om mijn positie ten opzichte van de school te volgen. Zie de foto: hierop zie je duidelijk welke rondjes ik allemaal gevaren heb om de school te volgen!
WATERDOORZICHT
Op helder water heeft de vis de neiging dieper te zitten. Of zich meer te verstoppen tussen planten bijvoorbeeld. Zelf hou ik aan dat als ik mijn jerkbait nog kan zien op een diepte van meer dan één meter, dit water als helder te betitelen en daarmee rekening te houden, zowel qua kleurstelling als qua keuze van de onderlijn (fluorocarbon bij helder water).
WINDRICHTING
Op de plek waar de wind aan land komt op groot water (aanlandige zijde) is het water erg in beroering. En ontstaat er vaak ook wat stroming. Dit brengt de voedselketen in beweging en kan dus een goede keuze zijn om voor te kiezen. Hou ook rekening met het weer van de dagen ervoor.
TIJD VAN DE DAG
Zoals eerder beschreven is in deze tijd van het jaar de vis vaak ’s ochtends gelijk actief en als het een heldere dag is, verschuift dit later op de dag wat meer naar de diepte om ’s avonds weer naar de ondiepere plekken te komen. Hier kun je natuurlijk in je jerkbaitkeuze rekening mee houden. Zelf aarzel ik er niet voor om overdag met dieplopende jerkbaits tot 8-9 meter diep door scholen prooivis heen te vissen. Zo heb ik een paar van mijn grootste vissen gevangen! Leon Prins heeft op mijn verzoek een PrinsBaits Seductor snelzinkend gemaakt; met een mooie glijdende actie op die grote diepte, zeer succesvol op snoek én snoekbaars! Baars is op mijn water een belangrijke prooivis voor snoek; de Backslapper XL in een heldere en meer natuurlijke baarsprint zijn dan ’s ochtends en ’s avonds mijn favorieten met als backup eentje met voornprint.
VANGSTINFO
Altijd handig om een paar vrienden te hebben met wie je vertrouwelijke informatie deelt. Het scheelt je gewoon veel tijd en het is ook heel leuk om ervaringen, kennis en nieuwe inzichten te delen. Tegelijk loop je wel het risico dat je elkaar gaat nadoen en niet meer zo snel aan nieuwe dingen begint. Ik heb daarom als regel voor mijzelf; iedere visdag op minimaal één nieuwe stek een uurtje vissen. Zo hou ik mezelf scherp en ontdek ik ook weer nieuwe mogelijkheden!
WELKE JERKBAIT(S)?
Ik vind de eerder besproken informatie erg belangrijk, omdat op een groot water de vis vaak maar in een heel klein gedeelte van het water zit! En met deze informatie kun je heel scherp bepalen welke jerkbait je kiest, qua kleur, actie, grootte, etc. Als ik de selectiecriteria voor een jerkbait in volgorde zou zetten, zou ik als volgt een jerkbait uit de box halen: 1. Kies een print die de aassoort van roofvis imiteert, 2. Bepaal de helderheid van het water (helder = meer natuurprint & fluorocarbon onderlijn, troebel = felle kleuren), 3. Bepaal of je diep (meer dan 3 meter) of ondiep gaat vissen, 4. Stel de zinksnelheid van je jerkbait vast zodat je het afzinken en dus de diepte waarop je vist kunt tellen, 5. Bepaal de snelheid en actie (koud jaargetijde rustig, meer gliden of rustige hybride). Ik heb dat in een tabel samengevat zodat het wat duidelijker wordt.
Variabele | Effect | Jerkbaitkeuze
- Tijd van het jaar | Licht heeft impact op diepte, aastijden en waterplanten. | Keuze zinkend of suspending om waterdiepte te matchen.
- Watertemperatuur | Actie van de vis verschilt. | Zomer: meer hybride / winter: vaker gliders.
- Plekken met bodemstructuur | Uitzoeken wat werkt, diep naar ondiep vissen of andersom. Structuur van de bodem volgen in afzinken of stijgen. | Goed de zinksnelheid van je jerkbait kennen.
- Waterplanten | Om de plantenbedden heen vissen. Of eroverheen. | Actie en zinksnelheid jerkbait goed kennen en presentatie daarop afstemmen.
- Prooivis | Weten wat het type prooivis is. Op welke diepte en in welke richting de school aasvis zwemt. | Print afstemmen op type prooivis. Diepte afstemmen op diepte waarop de school aasvis zwemt.
- Waterdoorzicht | Zichtbaarheid jerkbait varieert.| Meer natuurkleur in helder water en meer contrast in troebel water is het startpunt. Variëren bij uitblijven aanbeten.
- Windrichting | Stroming en activiteit op de aanlandige oever. | Afstemmen op bovenstaande punten.
- Tijd van de dag | Ochtend en avond vaak beter en ondieper. Overdag dieper vissen. | Overdag dieplopend. Ochtend meer suspending of slow sink.
- Vangstinfo van andere vissers | Sneller kennis maar soms ook teveel imitatie. | Afstemmen op opgedane info.
Ik ben erg overtuigd dat hoe beter je je verdiept in de specifieke omstandigheden waarin je groot water vist, des te meer nemen je vangstkansen toe. Ikzelf heb dit de laatste paar jaar ook gemerkt. Sinds ik Leon heb leren kennen, ben ik ook weer veel meer uitgedaagd en verscherpt; een aantal van de vissen die ik heb gevangen en die in dit artikel staan, kwamen van plekken af waar ik nog niet was geweest en op een manier waarop ik nog niet eerder gevist had. Nooit te oud om te leren! De vraag is nu, geldt dit allemaal ook voor de grote rivieren?
GROTE RIVIEREN
Mijn lievelingsrivier is toch wel de Gelderse IJssel en wat een geweldige momenten heb ik daar mogen beleven; niet alleen op roofvis, maar eigenlijk op elke vissoort die daar zwemt! Ook op een rivier zal je een aantal keuzes moeten maken die je gaan helpen om je vangsten te vergroten. Ik heb daarvoor Volkmar Strikkers mogen interviewen. Hij geeft een aantal heldere aanbevelingen en zelf voeg ik daar nog een aantal suggesties aan toe. Daarnaast moet ik wel zeggen dat juist op de rivier ook andere kunstaassoorten het heel goed kunnen doen. Dus naast jerkbaits zou ik hier ook altijd ander kunstaas proberen zoals shads, spinnerbaits, swimbaits en streamers. Hoe breder je ervaring, des te meer je gaat vangen, zeker op de rivier! En de vissen die daar zwemmen kunnen echt groot zijn. En altijd loeisterk door hun leven in altijd stromend water, spektakel gegarandeerd!
INTERVIEW MET VOLKMAR
Welke plekken zijn over het algemeen beter dan anderen als het gaat om de kans op snoek of snoekbaars?
Hoewel de rovers ook in het snelstromende water staan, zoek je voor jerkbaits het beste plekken waar de stroming onderbroken wordt. Neem bijvoorbeeld kribvakken met langere kribben, ingangen naar plassen en havens, hier komen jerkbaits het beste tot hun recht.
Hoe pak je dit aan vanuit de boot? En vanaf de kant?
Vanuit de boot is het belangrijk dat je de boot laat driften met de snelheid van de stroming van de rivier. De boot stilleggen of afremmen zorgt voor een bocht in de lijn, welke de jerkbait naar het oppervlak zal trekken. Bovendien zal de actie grotendeels verloren gaan. Ik drift graag kort langs de kant en maak liever veel korte, dan enkele lange worpen. Dit geeft de beste controle over de jerkbait. Vanaf de kant is het misschien wel iets gemakkelijker. Belangrijk is om niet direct over de veelal aanwezige stenen naar de waterkant te lopen, hiermee verstoor je een eventuele rover in het ondiepe. Maak altijd eerst vanuit de hoek van een kribvak een worp langs de krib, voordat je de krib oploopt.
Wat zijn volgens jou de beste perioden om kans te maken op de rivier met jerkbaits?
Juni en maart zijn verreweg de beste periodes om met jerkbaits te vissen. In juni boven en rondom de planten, in maart wanneer de snoeken richting de paaigronden trekken. Een jerkbait wint dan van vrijwel alle andere aastypen, zeker bij de grote dames!
In hoeverre spelen weersomstandigheden een rol in de keuze van je jerkbait?
Wind kan een spelbreker zijn. Bij harde wind én stroming is het moeilijk om je boot goed te controleren. Eigenlijk blijven dan alleen flankende jerkbaits over zoals de zinkende Fatso. Jerkbaits met een link-rechts actie in welke vorm dan ook, vragen rustige weersomstandigheden om ze goed te kunnen vissen.
Zijn er specifieke jaargetijden waarin bepaalde technieken, kleuren of typen jerkbaits bovengemiddeld goed scoren?
Kleuren geloof ik niet zo in. Misschien is zwart, hoewel feitelijk geen kleur, wel de beste onder alle omstandigheden. Voor de visser is het echter prettig om een jerkbait goed te kunnen zien in het water, zodoende zijn felle kleuren prettig. Qua actie merk ik dat in juni gliders, al dan niet met een wiebel, erg goed werken, daar waar in maart hybrides er met kop en schouder bovenuit steken. Liefst zinkende varianten, met een onvoorspelbare actie. Klein rammeltje kan soms ook de geniepige oude dames over de streep trekken in die periode.
Welke do’s en don’ts zou je de lezer mee willen geven?
Voor de kantvisser heb ik de belangrijkste don’t al gegeven. Kijk uit dat je de vissen die kort in de kant staan niet verjaagt voordat je begint te vissen. De belangrijkste do’s met name voor de bootvisser, maar zeker ook voor de kantvisser: vis goede stekken meermaals af met verschillende aasjes. Ook als je al vis hebt gepakt in een bepaald kribvak, want reken maar dat er dan meer rondhangen!
Welke vangst met een jerkbait is je het meest bijgebleven?
Tsja, dan gaan we terug naar eind februari 2012. Op jacht naar de aller zwaarste snoeken vis ik met een eigenbouw jerkbait een paaistek aan de rivier uit. De hele dag nog geen vis gezien, maar aan het eind van de middag, wanneer ik een stek voor de derde keer aandoe, gaat plots het knopje om en komen er vijf, ja vijf megasnoeken tegelijk achter mijn jerkbait aanzwemmen, helemaal tot de boot. Ik val zowat achterover van hetgeen ik zie, maar moet met lede ogen toezien hoe de lokale bingoclub rechtsomkeert maakt en terug zwemt naar het talud. Ik vaar snel terug voor een nieuwe drift, maak een lange worp over de stek en na één haaltje zie ik de waterkolom oplichten. Een absurde snoek heeft mijn jerkbait te grazen genomen. Een bizar gevecht volgt en leidt tot mijn zwaarste snoek ooit: 21 kilo! De visserij in deze periode is er één van lange adem, met vaak slechts een enkele kans per dag. Maar zo’n vis maakt je hele jaar in één klap goed!
Als het gaat om het vissen met jerkbaits zou je dus kunnen stellen dat vissen in de hoofdstroming van de rivier niet direct tot succes leidt. En dat je moet gaan zoeken naar die plekken waar de roofvis positie kiest om aan te kunnen vallen en waar je je jerkbait goed kun presenteren. Volkmar heeft hier een aantal goede tips gegeven. Zelf kies ik graag voor hybride jerkbaits of gliders, slow sinking en met een onderscheidende kleur, omdat rivierwater meestal troebel is door de stroming. Is de stroming eraf (zomer) dan kies ik ook natuurkleuren. Ook gebruiken Volkmar en ik hier onze Raymarine apparatuur om snel kribvakken te kunnen scannen op de aanwezigheid van vis en eventueel grote rovers!
KENNIS DELEN
Ik hoop dat jullie met de informatie die ik heb gegeven ook zo gefascineerd zijn geraakt door jerkbaits en het vissen daarmee. Of als je dit al deed, je wellicht een paar ideeën hebt opgepikt waar je wat mee kunt. Dank ook aan Leon Prins en Volkmar Strikkers voor hun input en alle anderen waar ik van heb mogen leren en kennis mee heb mogen delen!
