MARTIJN DEKKERS – Wie er van houdt om onder het genot van een hoop gezelligheid een hengeltje uit te werpen en dan ook nog kans te maken op een lekker maaltje zeevis, moet nu zeker even verder lezen!

Wat is zeevissen tegenwoordig?

De ene dag is de andere niet, maar een goede vangst ligt zeker wel binnen de mogelijkheden. Tijden veranderen, de watertemperatuur stijgt wel degelijk en er wordt ook veel te veel beroepsmatig gevist in de Noordzee en alle andere zeeën en oceanen, dat merkt iedereen die iets te maken heeft met de (sport)visserij! Toch ben ik van mening dat deze overbevissing niet direct de reden is van de matige vangsten van bijvoorbeeld kabeljauw. Een kleine stijging van het zeewater zorgt voor veel meer ‘problemen’. Iedere vissoort voelt zich het lekkerste bij een bepaalde watertemperatuur en de laatste decennia is deze in de Noordzee zeker wel wat gestegen.

Kabeljauw zit er nog wel, maar wat noordelijker van ons land is de temperatuur een stuk aangenamer voor deze vissoort. Vandaar dat ze langzaam verhuisd zijn van onze wrakken richting de wat noordelijker gelegen wateren, buiten bereik van de Nederlandse sportvisvloot. Daar tegenover staat dat vissoorten die hier voorheen wat minder algemeen voorkwamen, nu de weg steeds beter weten te vinden en een gerichte visserij op deze soorten goed mogelijk is.

Waar moet je zeevissen?

Zo’n 20 jaar geleden voer je met de boot naar de wrakken en wist je zeker dat je koelbox gevuld was met mooie grote kabeljauwen, flinke wijtingen en nog wat andere wrakbewoners. Die tijd is echt wel voorbij. Hoewel er zeker nog van deze dagen mogelijk zijn, mag je daar niet meer vanuit gaan. Toch kan er nog meer dan genoeg gevangen worden op zee, je moet alleen weten waar en wanneer en dat weten de schippers heel goed. Laat je dus goed informeren naar de mogelijkheden voordat je boekt.

Wanneer moet je op welke soort zeevissen?

De ‘nieuwe’ vissoorten blijken prima sportvissen: gevlekte gladde haaien, ruwe haaien en roggen bepalen nu de visserij voor onze kust in de zomer. Daarnaast gaat het met de zomergul, dit zijn jonge kabeljauwen, steeds beter op de wrakken. Naast de zomergul zijn er altijd wel makreel, horsmakreel, steenbolk en wat bijzondere soorten te vangen op de wrakken. Denk dan aan zeekarper, ponen en pietermannen.

In de winter op zeebaars gaan vissen heeft weinig zin, net als in de zomer op wijting vissen, dat is ook niet de beste optie. Om je een beetje op weg te helpen nemen we even het jaar door. We beginnen in het voorjaar, de tijd dat er voor iedereen vis te vangen valt en nog veel ook…

Zeevissen op schar – eind april

Eind april begint de schar binnen te lopen, bijna alle boten gaan nu achter de schar aan. Dagen met meer dan 40 mooie vissen is nu eerder regel dan uitzondering. Twee hengels zijn zeker niet nodig, dat kost een hoop aas en je gaat dat echt niet bij houden, beter vis je met een hengel. Met een simpele verzwaarde driehaaks paternoster ga je gegarandeerd schar vangen. Scharren hebben een smal bekje, haakje 6 is dan ook de beste keus. Vang je liever iets grotere scharren gebruik dan een of twee haakmaten groter. Je vangt iets minder, maar wel de betere exemplaren. Naast deze scharren vang je geregeld een mooie grote bot en wat wijtingen. Gewoon een prima visserij in het voorjaar!

Zeevissen op gevlekte en gladde haaien

Vanaf pak-hem-weg half mei voegen de gevlekte gladde haaien zich tussen de scharren en gaan de hengels regelmatig hoepeltje krom. Gewoon met dezelfde paternosters als op de scharren komen ook de haaien naar boven. Dat kost enigszins wat meer moeite, maar wie beheerst drilt haalt ze gegarandeerd naar boven. Het mooie aan de eerste haaien is dat het bijna altijd de grotere vrouwtjes zijn, zij verzamelen zich om samen verder te trekken richting de paaigronden. Opvallend is dat de grotere haaien zich eerst verzamelen voor de kust van Walcheren, houd daar rekening mee wanneer je een boottripje boekt. Vanaf half juni, een beetje weersafhankelijk, lijkt het erop of alle scharren van de zeebodem verdwenen zijn, van de ene op de andere dag zijn ze weg. Dan blijven alleen de haaien nog over.

Haaien, roggen, tong en horsmakreel

De zomer staat in het teken van de haaien, roggen, tong, (hors)makreel en met een beetje geluk een mooie poon of een andere leuke vissoort. Zeebaars zit er ook natuurlijk, maar een gerichte visserij vanaf een opstapboot is echt erg lastig!

Omdat we in de zomer toch haast geen bijvangst hebben richten we ons geheel op de grove visserij. Het scharrenpaternostertje wordt vervangen door een twee haaks paternoster met stevige haaklijntjes en haken vanaf maat 2. De zagers en pieren die we voor de schar gebruiken blijven thuis. nu vissen we uitsluitend met grote steekzagers en kleine harde krabben, het aas voor de haaien. De visserij op haaien en scharren is overigens verder exact dezelfde visserij. Het lood wordt stroomopwaarts geworpen en wanneer het lood de bodem raakt geef je nog een aantal meter lijn bij, uptide vissen dus.

De meeste haaien worden gevangen rond de Oosterscheldekering, Neeltje Jans dus. Gemiddeld zijn ze wat kleiner dan voor Walcheren, maar je bent wel iets zekerder van je zaak als je vanuit Neeltje Jans vertrekt. En ja, de zomervisserij is een visserij die niet ontzettend veel vis oplevert, maar eerlijk is eerlijk, wie op karper en snoek vist vangt ook niet iedere sessie een grote vis. Zo moet je het ook zien met de visserij op haaien.

Makkelijke makreel

Makreelvissen is al sinds jaar en dag een algemeen bekende visserij in de zomer. Wanneer de eerste blauwe makrelen gevangen worden, staan bijna alle boten vol met vissers die de vriezer eens goed willen vullen. Makreelvissen is echt de allermakkelijkste visserij die er is. Je huurt een plaatsje op de boot en de schipper gaat op zoek naar de makrelen, maar de meeuwen doen vaak het belangrijkste werk. Makrelen jagen aasvissen richting het oppervlak, net als tonijnen dat doen. Eenmaal aan het oppervlak worden ze zowel door makrelen aangevallen als door de meeuwen. Schippers zien deze meeuwen al van veraf op de radar en varen zo recht op het doel af. De toeter is het teken om de verenpaternosters te laten zakken. Waarschijnlijk hangen je haken binnen no-time vol met makrelen. Dat gaat een tijdje door tot de makrelen weg gezwommen zijn, maar dan heb je er genoeg. Niet zelden varen de boten die een makreeltrip hebben gepland dan ook weer voor de middag terug, simpelweg omdat alle koelboxen tot de nok toe gevuld zijn. Sommige boten bieden dan ook combinatietrips aan, half dagje makrelen en half dagje op de wrakken om een zomergul te vangen, prima keuze als je het mij vraagt!

Ruwe haaien en roggen

Met de makrelen komen ook de ruwe haaien en roggen binnen bereik. Deze visserij staat nog een beetje in de kinderschoenen, maar neem maar aan dat het wel degelijk mogelijk is om gericht op deze twee soorten te vissen. Wekelijks komen er berichten voorbij van vissers die gericht een ruwe haai of een rog weten te vangen.

Deze visserij is niet echt gemakkelijk en vraagt om aanpassingen van materiaal. Het aas, een makreelflapper of -filet wordt aangeboden op een stevige haak, een 4/0 of zelfs nog groter. Een stalen onderlijn is een must, niet voor de roggen, maar puur voor de ruwe haaien. Ze hebben namelijk erg scherpe tanden en weten wel raad met een nylon lijn, al gebruik je 90/00. Dit is echt een visserij voor de pioniers onder ons of voor degene die graag eens op bijzondere vissen vist en het voor lief neemt eens niets te vangen.

Zeevissen op tong

Tong staat natuurlijk bekend als lekkerste platvis uit de Noordzee, in de zomer kan deze prima gevangen worden. Dat je tongen enkel in de avonden en nachten kan vangen is onzin. In diep water en water dat troebel is zijn tongen prima overdag te vangen. Tijdens de schemer en de nacht zijn er wel wat meer stekken waar de tong actief wordt.

Als onderlijn is een verzwaarde driehaaks paternoster met kleine, langstelige haakjes de beste keuze. Een weegschaaltje kan ook, maar is niet de echte favoriet bij de die-hard tongvissers. Wel mag er gezegd worden dat deze gemakkelijker te vissen zijn, twee haken liggen immers altijd plat op de bodem, een must voor de tongen. Daarom zijn deze weegschaaltjes ook het beste keus voor de minder ervaren bootvissers onder ons.

Zeevissen op scharren

Tegen het najaar is het weer feest en komen de scharren terug, maar zal de wijting nu voor het meeste plezier gaan zorgen. Grove wijtingen van meer dan 30 cm zijn echt een leuke vis om te vangen. De schipper kent ook nu weer de beste stekken en je mag er eigenlijk vanuit gaan dat je wel een leuke vangst zult hebben. De visserij op wijting vraagt om wat kleine aanpassingen. Wijting aast niet alleen maar tegen de bodem, maar ook vlak daar boven. Verzwaarde onderlijnen zijn dus niet nodig. De zwaardere metalen afhouders die we voor schar en haaien gebruiken worden verruild voor plastic varianten met een haakje 4 of twee, wijting is namelijk een felle rover met een grote bek vol kleine tandjes. Zeepieren en zagers dienen als aas, maar een garnaal of mesheft (schelpdier) kan je dag ook goedmaken. Echt uptide vissen is niet nodig, sterker nog, vaak vang je met een strakke lijn beter. Met een breeklijn van een meter tussen het lood en de onderlijn kun je alle haken een stuk boven de bodem aanbieden in het geval de wijting wat hoger blijkt te zwemmen. In de herfst zwemmen alle soorten door elkaar en kan de lol op de boten niet op. Onze zomergasten vreten zich nog even vol voor vertrek en onze wintergasten vreten zich vol na een lange tocht, boeken dus!

Grote kotter of kleine offshore boot?

Vanuit onze havens varen twee soorten boten die diverse vistripjes aanbieden: de grote kotters en de kleinere offshore boten. Voor welk type boot je ook kiest, ook zonder ervaring kun je overal terecht. Op de boten loopt altijd een deckhand rond die je tekst en uitleg kan geven over de visserij van die dag. Vaak is een van je buurmannen ook wel behulpzaam, ervaring niet vereist dus!

• Grote kotters: De grotere kotters zijn over het algemeen wat voordeliger met de opstapprijzen. Je huurt dan gewoon een plaatsje op de boot en samen met 30 tot 40 andere vissers vaar je uit op weg naar een mooi avontuur. Aan boord is van alles te krijgen. De keukens op deze boten liegen er niet om, van broodje hamburger tot friet biefstuk, het kan allemaal! In combinatie met een koud drankje een ware traktatie voor de innerlijke mens. Super gezellig natuurlijk met een paar vrienden of bijvoorbeeld een personeelsfeest. Het nadeel aan deze grote kotters is dat ze wat trager zijn dan de offshore boten en er wat langer gevaren moet worden naar de beste stekken en dat gaat natuurlijk van je vistijd af. Het grote voordeel is dat ze stabieler in het water liggen en de kans op zeeziekte een heel stuk minder is.
• Offshore: Deze boten zijn kleiner, meestal kan hier met maximaal 12 vissers opgestapt worden. Deze boten zijn wat duurder qua opstappen, maar ook weer veel sneller op de goede stekken. Hier zorg je wel zelf voor je eten en drinken. Een bakje koffie, een koud drankje, een soepje of een broodje bal of worst zit altijd bij de prijs inbegrepen op deze boten, omkomen van de honger doe je dus niet. Uiteraard zijn ook hier de nodige hengelsportmaterialen te verkrijgen.
  Over het algemeen zijn de schippers van de offshore boten zelf ook echt actieve vissers en weten ze daarom toch wat beter de beste stekken te vinden. Zeker op dagen dat het moeilijk gaat hebben ze nog wat stekken verder uit de kant achter de hand waar een kotter niet naar toe kan varen, een groot voordeel dus. Met een kleinere groep is het voor de schipper ook goed te doen om iedereen te helpen waar nodig en dat is echt fijn als je die hulp nodig hebt! Het nadeel is dat de boot wat kleiner is en daarom wat meer schommelt bij een stevig windje. Ideaal is het om met een groepje vrienden een offshore boot af te huren. Dan mag je zelf bepalen achter welke soort je aan gaat en hoe je deze gaat bevissen. Uiteraard is het wel verstandig om te overleggen met de schipper, hij zit namelijk elke dag op de zee…

Waar kun je opstappen?

Langs de gehele kust is het mogelijk om op te stappen. Zo heb je havens in Vlissingen, Stellendam, Scheveningen en IJmuiden. Maar ook op de Ooster- en Westerschelde is het mogelijk op te stappen. Bootvissen op de zee is zo in populariteit gestegen dat er dagelijks volle boten vanuit de havens vertrekken, zeker in de weekenden. Dat is natuurlijk niet voor niets. Trommel een paar vrienden op en boek een tripje op de boot, wedden dat je een gezellige dag beleeft…

Vraag & antwoord: extra tips zeevissen vanaf een boot

• Voor welke boot je ook kiest, de schipper bepaalt de avond vooraf of er wel-of-niet wordt uitgevaren. Bij te veel wind blijven ze veilig aan de ketting liggen. De schipper wil namelijk iedereen een veilige trip aanbieden.
• Het aas bestel je ook altijd op de boot, mocht je dag niet door gaan dan hoef je ook je aas niet af te rekenen.
• Zeker in de zomer dien je wel te denken aan genoeg drinken en zonnebrand, de zon komt namelijk twee keer zo hard aan op het water en met een windje erbij merk je daar niets van, uitkijken dus!
• ‘Heb je voor zeevissen een vergunning nodig?’ is een veelgestelde vraag. Het antwoord is simpelweg nee.