Vissen met jerkbaits, het is makkelijk gezegd, maar niet makkelijk gedaan. Het enorme aanbod, de techniek, de veelheid aan typen wateren en seizoenen; het maakt dat de keuze voor een bepaald type jerkbait erg bepalend kan zijn voor het succes dat je boekt. Zelf heb ik dat ook gemerkt. Waar ik jarenlang met een grote plons een jerkbait in het water liet vallen en die terugdraaide, ben ik pas de laatste jaren echt goed gaan begrijpen hoe ik ze het meest effectief kan inzetten.
Tekst: John Smit, foto’s: John Smit & Leon Prins
Ook het gebruik van mijn Raymarine-apparatuur aan boord is daar een grote rol in gaan spelen. En nu ik samen met Leon Prins, bouwer van handgemaakte jerkbaits, continu over jerkbaits praat en nadenk, is het de laatste tijd nog veel beter gegaan. Die ervaringen wil ik graag met jullie delen.
TYPEN JERKBAITS
Anders dan bij pluggen, spinnerbaits of crankbaits, die hun eigen actie creëren bij het binnenvissen of trollen, moet je een jerkbait zelf in actie brengen. En dat is waar de bijzonderheden beginnen, want iedere jerkbait heeft zo zijn eigen karakteristieken.
In grote lijnen kun je drie typen jerkbaits onderscheiden: gliders, pullbaits en hybrides.
Gliders zijn jerkbaits die een zigzagbeweging maken, een beetje als het nummer van de Snollebollekes ‘links-rechts’. En pullbaits trek je naar je toe, waarna ze duiken en waggelend weer omhoog komen, vaak een erg succesvolle techniek boven plantenbedden. Hybrides zijn jerkbaits die zeer wispelturig kunnen bewegen. Links of rechts, korte of lange uitslag, een waggeltje bij het zinken, alles is mogelijk.
Daarnaast kunnen jerkbaits specifiek uitgelood worden. Als ze afgeleverd worden, zijn ze drijvend, zinkend of suspending. En zelf kun je dat verder naar wens aanpassen met de zwaarte van dreggen, wartels, splitringen en natuurlijk loodjes of loodstickertjes. Als je daar formaat, dikte, kleur en de eventuele aanwezigheid van aankleding, zoals een rateltje, twistertail of verenpakket bij optelt, zijn de keuzes erg groot.
KEUZES BIJ JERKBAITS
- Actie: gliders, pullbait of hybride
- Drijfvermogen: drijvend, zinkend of suspending
- Formaat/gewicht
- Dikte (waterverplaatsing)
- Kleurstelling
- Aankleding
Hier zie je de hybrides, gliders en pullbait die ik het meest gebruik (van linksboven naar rechtsonder): Westin Swim sinking, PrinsBaits Backslapper XL, Strike Pro Buster Jerk, Salmo Fatso, PrinsBaits Seductor, Deel jerkbait glider, Salmo Sweeper en Salmo Jack.
En dat dan toepassen op al die verschillende omstandigheden met de juiste techniek: ik denk dat het duidelijk begint te worden dat de juiste keuze echt een rol speelt. Die complexiteit ga ik hieronder en in de komende artikelen proberen af te pellen. Laat ik beginnen met het materiaal (hengel, reel en lijn) en montage van een jerkbait (leader en speld).
RESERVEKRACHT
Een solide werpreel, een stevige jerkbaithengel, gevlochten lijn, onderlijn en een stevige wartel eventueel met splitring, dat is de setup. De werpreel is nogal persoonlijk. Zelf vis ik graag met een zware reel met een langzame inhaalsnelheid voor jerkbaits, ongeveer 5,3:1, zoals de Shimano Tranx. Ik vind de snelheid van een reel al snel te hoog; je haalt dan soms net niet de juiste actie uit de jerkbait, zeker bij hybrides. Neem de gevlochten hoofdlijn flink ‘oversized’. Dit verkleint niet alleen het risico op lijnbreuk, ook kan je flink aanslaan bij een aanbeet! Denk aan lijnen van 60 tot 80 lb, zelf vis ik altijd met Powerpro.
Dan de hengel: voor medium formaat jerkbaits ga ik voor een 50-80 grams model en voor de grote jerkbaits al gauw 80-150 gram of meer. De hengellengtes die ik heb zijn 210 cm (150 gr voor het echt zware werk), 230 cm (110 gram voor het zware werk) en 240 cm (130 gram voor het medium-zware werk op afstand). De meesten starten met een hengel rond de 2 meter en in de categorie H (heavy). Er komt veel kracht op te staan en je wilt ook de vis goed kunnen haken bij een aanbeet; dit maakt de keuze van de juiste hengel bij jouw visserij dus erg belangrijk!
Wat betreft de dreggen: zorg dat ze superscherp zijn. Let erop dat de buikdreg breder is dan de body van de jerkbait. Koop topkwaliteit, dat geldt zowel voor de dreggen als voor de splitringen. Voor mij is er daarvoor maar één merk: Owner, in de maten 2, 1, 1/0 en 1/0 2x (2x sterk), afhankelijk van de maat van je jerkbait.
REGELMATIG CHECKEN!
Het grootste verschil wordt echter gemaakt door de laatste 60 tot 80 centimeter: de onderlijn (leader) of spinstang. Zelf gebruik ik nooit een stalen spinstang, maar ik ken anderen die erbij zweren. Ik gebruik het liefst 80 lb fluorocarbon (0.9 mm) welke ik via een zware tonwartel met de hoofdlijn verbind. Dit maakt het laatste stuk ‘onzichtbaar’ en ik heb hier nog nooit lijnbreuk mee gehad, dit in tegenstelling tot staal. Let er wel op dat fluorocarbon gevoelig kan zijn voor beschadigingen.
Ga je voor staal, kies dan wel voor een kwaliteit, bijvoorbeeld Flexonit. Neem dit bovendien sterker dan de trekkracht van je hoofdlijn; staal wil uiteindelijk wel gaan breken na teveel impact en actie! Anderen, zoals Leon, zweren weer bij titanium. Dat heeft minder last van kinken en is ook sterk, maar singlestrand kan ook breken door metaalmoeheid.
De verbinding met de jerkbait maak je met een goed sluitende stevige speld, liefst crosslock, al dan niet met een extra splitring om de jerkbait nog vrijer te laten bewegen, afhankelijk van waar je jerkbait het best op reageert. En check alles regelmatig. De krachten die erop komen te staan zijn groot en zeker na een aanbeet kan de kleinste beschadiging al snel leiden tot breuk en verlies van je kapitale snoek met alle gevolgen van dien, voor de snoek…
JERKBAITS BOUWEN
Leon, vertel eens iets over het maken van jerkbaits, wat komt daar allemaal bij kijken?
Je moet eerst kiezen of je jerkbaits wil maken van hout of kunststof. De meesten kiezen voor hout. Meranti, mahonie, eiken of beuken; al deze houtsoorten zijn geschikt om mee te bouwen. Dan zorg je dat je een modelletje bedenkt en denk je daarbij ook welke eigenschappen je aan je jerkbait wilt toevoegen (zinkend, drijvend, gliden, waggeltje, etc.). Daarna is het zagen, raspen en heel veel schuren. Vervolgens loodgaten bepalen en boren en dan uitloden, gaten opvullen, restanten gladschuren, epoxy over de body heen als seallaag.
Na twee lagen epoxy is het weer gladschuren van de houtvezels die omhoog zijn gaan staan met de epoxy, en krijg je een gladde basis voor je primer waar je weer overheen kan spuiten met de spuitbus/airbrush. Dan weer epoxy erover; een laag of 4 met pauzes van 1,5 à 2 uur ertussen, afhankelijk van de temperatuur van de ruimte waar je het smeert. Ook voor een echt goede dikke laag kan je het beste een draairek maken die waterpas moet staan. In één jerkbait zal je al gauw 3 tot 4 uur werk moeten steken… Ik spendeer alleen aan airbrushen al 1,5 à 2 uren tijd per stuk! Dan zijn de prijzen van € 30 tot 35 ook niet zo gek.
Ik heb diverse mallen die gemaakt zijn uit hout en kunststof. Hierin giet je het kunststofmengsel en dan klem je ze dicht met een lijmklem. Let wel op dat je ‘mold release wax’ gebruikt, anders zit je jerkbait muurvast in je mal.
Het uitloden doe ik met rolletjes bladlood. Dat werkt heel goed en hiervoor hoef ik niet in de giftige looddampen te zitten in mijn studentenkamer.
Het spuitwerk doe ik met een airbrush. Je begint met een basis en dan zet je daar steeds meer details op in lagen.
Epoxy breng ik aan op een draaiend rek. Die zorgt ervoor dat de epoxy blijft verspreiden zolang de epoxy nog nat is. Zo krijg je een hele mooie vloeiende gladde laag epoxy.
DE JUISTE ACTIE
Trainen & kijken! Dat is wat ik als eerste zou willen roepen. Ga oefenen met de jerkbaits waarmee je wilt vissen. Kies waar je de ruimte hebt om de jerkbait in het water te volgen. En probeer dan met de beweging van je hengel uit schouder, arm en pols de actie in de jerkbait te krijgen waar deze voor gemaakt is en ook hoe je het zelf graag ziet. Geloof me: je gaat veel meer vangen als je zeker weet dat je de jerkbait de juiste actie mee kunt geven. Let ook eens goed op het ‘stop’ moment. Als je hem stil laat hangen, wat gebeurt er dan? Blijft de jerkbait hangen, zinkt deze, maakt die daar een waggeltje bij? Als je dat weet, dan kun je de jerkbait veel beter structuren laten volgen. Of bijvoorbeeld even lekker laten hangen tussen een opening in twee plantenbedjes.
Kijken wat je je jerkbait doet, hoe breng je er de gewenste actie in… en let ook goed op het ‘stop’ moment.
Een andere tip is tellen bij het zinken. Laat de jerkbaits de lengte van de hengel zinken en tel hoe lang dat duurt. Stel dat dit 3 seconden is en je hebt een hengel van 210 cm. Dan weet je dat de jerkbait 70 cm per seconde zinkt. Op basis van de dieptemeter kun je zo heel precies bepalen in welke waterlaag je wil vissen. Heel handig bij water met veel diepteverschillen! Het allerbelangrijkste is echter dat je altijd contact houdt met je jerkbait: een strakke lijn dus! Zodat je de aanbeet altijd direct voelt en goed kan aanvoelen wat de jerkbait op dat moment doet.
Zelf geloof ik in een jerkbait die zeer afwijkend beweegt, met veel variatie in de actie dus. En waarmee je via je hengel die variatie in beweging ook makkelijk kan creëren. Daarnaast is het stopmoment heel belangrijk en dan heb ik het liefst een jerkbait die op die plek in het water blijft hangen. Hèt moment waarop je vaak een hartverzakkende aanbeet krijgt! Dus: trainen, kijken, tellen, lijn strak. En altijd een lange tang mee, want als je dit goed doet duurt het niet lang voor je een aanbeet krijgt!
FABRIEKS OF HANDGEMAAKT?
De grote fabrikanten hebben allemaal hun assortiment jerkbaits in huis. Salmo, Westin, Spro, StrikePro, noem maar op, keuze te over. En hiertussen zitten echt pareltjes die zichzelf al jaren bewezen hebben. Je bent dan alleen wel afhankelijk van de specificaties en kleurstelling die de fabrikant voert.
Handgemaakte jerkbaits daarentegen geven je de kans echt iets op maat te krijgen. Qua uitloding, kleurstelling, actie. Net even die twist. En ook de bouwers daarvan hebben een aantal waanzinnig goede varianten gemaakt die al jaren beschikbaar zijn.
VRAGEN AAN LEON
Jij maakt zelf jerkbaits: wat vind je nu het grootste verschil tussen een handgemaakte en een fabrieks jerkbait?
Ik vind persoonlijk beide vaak wel lekker vissen. Echter is een handgemaakte jerkbait als je een goede treft gewoon meer verfijnd. Je kan bij het bestellen zelf tot in details bepalen welke kleur je wil en ook laten afstemmen op jouw persoonlijke voorkeuren. Dus ook sinking, suspending en soms zelfs floating.
Waar krijg je zelf een kick van bij het jerkbaiten?
De mooiste momenten zijn wanneer je meerdere aanbeten krijgt aan het oppervlak. En vooral het moment dat je weet dat je die jerkbait zelf gemaakt hebt!
Welk model is voor jou favoriet?
Mijn favoriete aasje om mee te vissen is de Seductor. Dit model is een zogenaamde glider. Hij glijdt van links naar rechts en maakt daarbij ook nog eens een mooie wiebel. Die wiebel is echt een must in een jerkbait vind ik. Kijk maar eens wat een aasvisje doet waarvan de staart kapot is, die flankt ook! Ik vis vaak struinend en daarvoor is de Backslapper ook heel erg fijn, maar de Seductor is gewoon meer allround. Backslappers vissen iets dieper en hebben mijn voorkeur bij het werpen vanuit de boot.
Wat zou je graag willen bereiken en waarom?
Het enige wat ik mij nu kan bedenken is dat ik een doel voor ogen heb om ooit een boot te hebben om lekker met jerkbaits te kunnen vissen op plekken waar ik vanaf de kant niet bij kan. Ik kan er ook echt van genieten om te horen dat anderen zoveel plezier hebben van de jerkbaits die ik maak. Ik zou ook heel graag eens willen vissen in Ierland, Zweden en mijn grootste droom is dan wel het vissen in Amerika op musky. Maar voor dat ooit zal lukken, hoop ik eerst na de afronding van mijn opleiding een baantje in de sportvisserij te vinden voor de kost. Van het bouwen van jerkbaits ga ik niet kunnen leven.
Wat mij betreft is het één dus niet per se beter dan het ander. Het komt er toch weer op neer dat je eerst zelf goed moet bepalen waar je wilt vissen, wat je wilt vangen en natuurlijk ook hoe je qua budget zit. Jerkbaits zijn niet goedkoop en je hebt er al snel een aantal nodig om altijd goed terecht te kunnen. Ik kan me dus voorstellen dat wanneer je begint, je eerst eens kijkt welke fabrieks jerkbaits je zouden passen. En als je dan de smaak te pakken hebt doorpakt naar de handgemaakte jerkbaits met je eigen accenten. Zo heb ik het althans gedaan en ik moet zeggen dat me dat prima is bevallen. Momenteel vis ik veel met de jerkbaits van Leon Prins. Maar begin dit jaar heb ik ook nog veel succes geboekt met de Buster Jerk van Strike Pro en de zinkende Westin Swim. Gewoon eerst zelf goed nadenken wat je wilt, je laten informeren en dan de jerkbaits kiezen waar je in gelooft en waarvan je er de actie in kan brengen die nodig is. Dat is volgens mij veel belangrijker.
In deel 2 neem ik je mee naar polders en kanalen en zal ik toelichten hoe je daar met jerkbaits aan de slag kan gaan. Op snoek, maar ook op snoekbaars. Begin dus alvast maar te oefenen met de jerkbaits waar je in gelooft.
